VELP IN DE OORLOG

VOOR DE OORLOG

De Velpenaren Pastoor Schaars  en pater Campman (RK), ds. Oskamp (NH) en communist Dirk van der Voort waarschuwden al vanaf 1938 in preken en vakbondsvergaderingen voor het dreigend fascisme. Ze hielpen Joodse vluchtelingen uit Duitsland aan een schuilplaats in Velp.
Ze creëerden een ‘bedding’ in Velp waardoor later met succes verzetsgroepjes werden gevormd en onderduikplaatsen werden gevonden.

Pastoor Schaars overleefde concentratiekampen Natzweiler en Dachau. Van der Voort zat al in de dodencel, maar werd gered door mensen uit het verzet in Velp. Ds. Oskamp werd berecht, veroordeeld en overleefde een Duits gevangenkamp.
‘Het geloof of besef, dat mensen die we als voorbeeld nodig hebben, ergens om ons heen aanwezig zijn, geeft richting aan het leven van elk individu. Het geloof van velen tezamen heeft grote invloed op het perspectief van een samenleving. Dus op het verloop van een oorlog. Dat geldt zeker voor goede voorbeelden. Het besef dat in verborgenheid, tussen het puin hier en daar bloempjes bloeien, behoudt zijn invloed ook nog vele jaren daarna.’ (drs. K. Hengeveld, socioloog)

1945 Het Ziekenhuis Velp – Specialisten, verpleegsters, onderduikers, verzetsmensen

Huisartsen Velp in 1945

HET VERZET

Goede voorbeelden van invloedrijke personen beïnvloedden de beslissingen van Velpse en Rozendaalse burgers.

Burgemeester Zimmerman en politiecommissaris Borstlap weigerden Joden op te laten pakken.

Burgemeester Zimmerman werd als gijzelaar opgesloten in St. Michelsgestel; commissaris Borstlap werd op staande voet ontslagen en overleefde als onderduiker.

 

Pastoor Schaars  (RK), ds. Oskamp (NH) en communist Dirk van der Voort waarschuwden al vanaf 1938 in preken en vakbondsvergaderingen voor het dreigend fascisme. Ze hielpen Joodse vluchtelingen uit Duitsland aan een schuilplaats in Velp.

 

Het Ziekenhuis Velp was een bolwerk was van verzet. Medisch specialisten  en verpleegsters  zorgden voor vluchtelingen, verborgen  onderduikers en zorgden via de huisartsen voor onderduikers  elders.

 

Velpse huisartsen zorgden voor schuilplaatsen voor onderduikers en verzetsmensen  en  verzorgden hen.

 

Burgemeester Kalhorn, benoemd door de Duitsers, verloofde zich met een verpleegster uit het Velpse ziekenhuis  en wisselde informatie uit met het Velpse verzet.

ONDERDUIKERS

Een belangrijke ‘spil’ in het sociale aspect van het Velpse verzet was Warner van Keulen (alias Kees, Johan).

‘Eigenlijk ben ik een vreselijke angsthaas’, vertelt hij later aan zijn zoon. ‘Als ik bonkaarten ophaalde uit Zevenaar, dan was die terugtocht op de fiets een hel. Ik stond doodsangsten uit dat ik gepakt zou worden.’

Warner van Keulen (25 jaar oud in 1943)

 

Verhalen van ooggetuigen:

Verhalen in BOEKEN & INFO
Op dit verkreukelde vodje papier, gevonden in het plakboek van Warner van Keulen, staan 29 namen van contacten die op hun beurt ook weer tientallen mensen voorzagen van voedselbonnen. Hierdoor werden bijna 600 (ook Joodse) onderduikers geholpen.

Winter 1944. Ies Heertje op de slee zonder zijn geliefde bivakmuts; ‘Dan heb je zo’n Joods koppie’, zei zijn tante Bep Horstman. Links Lieneke Horstman.

JOODSE ONDERDUIKERS

Ies Heertje was 7 jaar toen hij als ‘neefje uit Enschede’ ging wonen bij het gezin Horstman aan de Pinkenbergseweg.

‘Ik schrok toen ik na de oorlog in een brief van mijn onderduikmoeder las dat mijn onderduikvader een verrader met vergif heeft vermoord’, vertelt Ies Heertje. ‘Ik weet niet of hij daar later voor is berecht.’

BEVRIJDING VELP 16 APRIL 1945

Maandag 16 april, 6.25 uur

’t Is stil geworden. Zouden ze er zijn?

 

6.30 uur

Hoor!

Gejuich op de Hoofdstraat.
Dan laat niemand zich weerhouden.
Van uit alle zijstraten holt men naar de Hoofdstraat toe.

Een vlag!

Daar hangt een vlag. We zijn vrij!

 

(uit: Velp en de Oorlog. Uitg. 1946. Auteur Steven Jansen)

Velpse kinderen met oranje mutsjes en Nederlandse vlaggen in de Hoofdstraat op een Engelse Jeep, voor juwelier Aalbers.